Abu Amir or Abu Malik told me--I swear by Allah another oath that he did not believe me that he heard the Messenger of Allah (ﷺ) say: There will be among my community people who will make lawful (the use of) khazz and silk. Some of them will be transformed into apes and swine.

Abu Dawud said: Twenty Companions of the Messenger of Allah (ﷺ) or more put on khazz. Anas and al-Bara' b. 'Azib were among them.

(4592) Efaû Hûreyre (r.a) den; Rasûlullah (s.a.v): "Ayak (m tepip vurduğu) hederdir"
1225]

buyurdu.

[2261

Ebû Davud: "Adam üzerinde binili iken hayvanın ayağı ile vurması" dedi.
Açıklama

Alimler içersinde, bu hadisin mahfuz olmadığını söyleyenler vardır. Buna sebep de
râviler arasında-
ki Sûfyân b. Hüseyn'in hafıza zayıflığı ile tanınmış olmasıdır.

Munziri, bu hadisi Süfyân b. Hüseyn'den başkasının rivayet etmediğini; Mâlik, İbn
Uyeyne, Yûnus, Mâmer, İbn Cureyc ve Zebîdi gibi hafızların Zührî'den ona muhalif
rivayette bulunduklarını söyler. Anılan zâtların rivayeti bundan sonraki babda gelecek
olan hadistir. O rivayette "ayak" mânâsına gelen kelime kullanılmamış onun yerine,
"hayvan hederdir, mâden hederdir, kuyu hederdir" denilmiştir.

Bu Hadis-i Şerif, üzerinde binili bir adam bulunan hayvanın birisini tepmesi veya
ezmesi halinde, bu cinayetten dolayı bir sorumluluğun olmadığına delâlet etmektedir.
Hattâbi Ebû Hanife ve talebelerinin bu hadisin ifâde ettiği mânâ istikâmetinde görüş
sahibi olduklarım, ama hayvanın arka ayağı ile vurması ile ön ayağı ile ezmesi
arasında fark olduğunu söyler. Hattâbî'nin ifâdesine göre Hanefîler, arka ayağı ile
tepmesi halinde üzerindeki süvariye birşey gerekmediği, ön ayağı ile ezmesi halinde
ise verilen zararın diyetini dâ-min olduğu görüşündedirler. Ancak bu bilgi Hanelilere
ait fıkıh kitaplarındaki malûmatı biraz eksik aksettirmektedir. Konu oralarda biraz
daha detaylı ele alınmıştır. Meselâ el-Hidâye adındaki eserde şöyle denilmektedir:
"Hayvanın Ön veya arka ayaklarıyla veya başı ile tepelediği yada dişleri ile ısırdığı,
şeyden dolayı vuku bulan cinayeti, üzerinde binmekte olan kişi damindir. Çarpması
halinde de hüküm aynıdır. Ama arka ayağı ile veya kuyruğu ile teptiğinden dolayı olan
cinayeti dâmin değildir."

Hanefiler bu hükme varırken, üzerindeki binicinin hayvana sahip olabilme veya sahip
olamama pozisyonunu esas almışlardır. Giden bir hayvanın arkasındaki birisine tekme



atmasında yada kuyruğu ile vurmasında binicisinin kusuru olmaz. Bir kimsenin
üzerine basmasında, kafası ile vurmasında yada ısırmasında ise binici kusuru söz
konusudur.

Hayvanı arkadan süren kişi de, üzerine binen hükmündedir. Önden çeken ise sadece
ön ayaklar ile ezdiğinden sorumludur.

Hindistanlı Hanefi âlimlerinden Muhammed Yahya üzerinde durduğumuz hadisten
muradın; hayvanın üzerinde kimsenin olmaması veya ayağından sıçrayan bir taşın
birisine değip zarar vermesi ile ilgili olduğunu
söyler.

Hattâbi'nin nakline göre; hayvanın Ön ayağı yada arka ayağı ile vurması veya ezmesi
arasında fark yoktur. Her halükârda binicisi verilen zararın diyetini ödemek
zorundadır. Çünkü ona göre binicisi hayvana tam olarak mâlik olabilir. Hayvanın her
türlü cinayetinde hincisinin kusuru
söz konusudur.

İbn Rüşd; Ulemânın ihtilâf ettiği konulardan birisinin; hayvanın işlediği bir cinayetten
ötürü, binicisinin, sürücüsünün veya önden yedenin sorumlu olup olmadıkları
olduğuna işaret ettikten sonra cumhura göre bunların hepsinin sorumlu olduklarını,

[2271

Zahirîlere göre ise sorumlu olmadıklarını söyler.

[2281

Hayvan, Maden Ve Kuyudan Dolayı Vuku Bulan Zararlar Hederdir