Muhammad ibn AbulMujahid reported Abdullah ibn AbuAwfa as saying: I asked: Did you set aside the fifth of the food in the time of the Messenger of Allah (ﷺ)? He replied: On the day of Khaybar we captured food and a man would come and take as much food of it as needed and then go away.

(3055) Abdullah el-Hevzenî dedi ki: Rasûlüllah (s. a) in müezzini Bilal'Ie Haleb'de
karşılaştım da

"Ey Bilal! Rasûlüllah (s.a)in geçimi nasıldı bana anlat" dedim. (Şöyle) cevab verdi:
"Yüce Allah'ın onu (Peygamber olarak) gönderdiği günden beri nesi varsa, onları
kendisi hesabına harcama yetkisi bana aitti. (Bu yetki bende) Rasûlüllah (s.a)in
vefatına kadar (devam etti)

Kendisine bir müslüman gelirde o'nu(n) çıplak (olduğunu) görürse -git borç para bulda
(onunla) şu adama bir elbise alıp giydir ve kendisini doyur- diye bana emir verirdi.
Hatta (bir defasında) müşriklerden biri karşıma gelip "Ey-Bilal benim imkanım vardır.
Benden başka kimseden borç isteme" dedi. Bende (öyle) yaptım (yine) bir gün abdest
almış namaz için ezan okumak üzere kalkmıştım. Bir de baktım ki, o müşrik
tacirlerden oluşan bir cemaat içersinde (bana doğru) yönelmiş (geliyor) Beni görünce:
"Ey Habeş'li" diye seslendi. Ben de

"Buyurun!" diye cevap verdim. Beni asık bir suratla karşıladı ve bana ağır bir söz
sarfedip

"Seninle ay(m sonu) arasında kaç (gün) kaldı biliyor musun?" dedi Bende:
(Ayın sonu): "Yakındır" dedim.

"Seninle onun arasında dört (gün) var. (Ayın sonu gelince seni) üzerindeki borca
karşılık yakalayıp (köle olarak) göndereceğim. Daha önceki gibi yine davar
güdeceksin insanların içini kaplayan (üzüntü o anda benim de) içimi kapladı. Nihayet
yatsı namazını kıldım, Rasûlüllah (s. a) ailesinin yanma döndü. Yanma (girmek için)
izin istedim, izin verdi. (Yanma girince) "Ey Allah'ın Rasûlü anam ve babam sana
feda olsun, kendisinden borç almış olduğum bir müşrik bana şöyle şöyle söyledi.
Bunu benim hesabıma ödeyecek senin yanında da benim yanımda da bir mal yok. ou
işse benim kepaze bir duruma düşmem demektir. Binaenaleyh Allah'ın, Rasûlüne (s. a)
benim borcumu ödeyecek (kadar) bir mal ihsan etmesine kadar şu müslüman olmuş
kabilelerden birine kaçmama izin ver!" dedim. Ve (yanından) çıktım. Nihayet evime
geldim. Kılıcımı, (kılıcımla kınını içerisine koyduğum) torbamı, ayakkabılarımı ve
kalkan»mi (alıp ertesi gün çıkacağım yolculukta yanımda götürmek üzere) yanıbaşıma
koydum. Nihayet (fecr-i sadık denilen) ilk sabah'm dikey (aydınlığı) doğunca artık



yola çıkmaya karar vermiştim. Bir de baktım ki: Bir adam

"Ey Bilal! Rasûlullah (s.a)seni çağırıyor" diye (bana doğru) ko-$u(p geli)yor. Bunun

üzerine yola düşüp Rasûlullah (s.a)a vardım ve (orada) yükleri üzerinde çöktürülmüş,

dört deve gördüm. (Konuşmak için) izin istedim, Rasûlullah (s.a):

"Müjde yüce Allah sana borcunu ödeyecek imkânı gönderdi" dedi. sonra "çöktürülmüş

dört deveyi görmedin mi?" dedi. Bende:

"Evet" cevabını verdim. Bunun üzerine

"Onların da, üzerlerindekilerde senindir. Üzerlerinde giyecek ve yiyecek var. Onları
bana Fedek başkanı hediye etti. (Şimdi) onları al ve borcunu öde!" buyurdu. Bende
öyle yaptım. (Hz. Bilal sözlerine devam ederek) hadisi(n geri kalan kısmını şöyle)
anlattı. (Bir süre) "sonra mescide gittim. Birde baktım Rasûlullah (s.a) mescidde
oturuyor. Kendisine selam verdim:

"Üzerindeki (borç) ne oldu?" dedi "Yüce Allah, Rasûlullah (s.a)in üzerinde bulunan

herşeyi ödedi, (ödenmedik) bir şey kalmadı" cevabını verdim.

(Gelen mallardan borç ödendikten sonra) "Bir şey arttı mı?" diye sordu.

"Evet" dedim.

"Beni on(u elimizde tutmanın sıkmtısm)dan kurtarmaya bak. Çünkü sen beni bundan
kurtarmcaya kadar aile halkımdan hiçbirinin yanma giremem" buyurdu.
Rasûlullah (s.a) yatsı namazını kılınca beni çağırdı ve:
"Yanındaki mal ne oldu?" diye sordu. Ben de

"O, (hala) yanımdadır. Çünkü yanıma onu kendisine verebileceğim ihtiyaç sahibi) bir
kimse gelmedi" dedim. Rasûlullah (s.a)de geceyi mescidde geçirdi. "Evine gitmedi"
Hz. Bilal sözlerine devam ederek) hadisi(n kalan kısmını şöyle) anlattı. Ertesi gün
yatsı namazını kılınca beni (yine) çağırdı

"Yanındaki mal ne oldu?" diye sordu. Ben de: "Ey Allah'ın Rasûlü Allah seni on(un
sıkmtısm)dan kurtardı.' dedini. Bunun üzerine bu mal yanında iken kendisine ölümün
yetişmesi korkusundan (kurtulmasından) dolayı "Allahu ekber Elhamdülillah!" dedi.
Sonra (oradan uzaklaştı) Bende kendisini takibe koyuldum. Nihayet hanımlarının
yanma varıp her birine ayrı ayrı selam verdi ve yatağına vardı. İşte senin (benden)

r4071

sorduğun (Rasûl-ü Ekremin nafakası) bundan ibarettir."

Kulayb reported from a man of the Ansar. He said: We went out with the Messenger of Allah (ﷺ) on a journey. The people suffered from intense need and strain. They gained booty and then plundered it. While our pots were boiling the Messenger of Allah (ﷺ) came walking with his bow touching the ground. He turned over our pots with his bow and smeared the meat with the soil, and said: Plunder is more unlawful than carrion, or he said: Carrion is more unlawful than plunder. The narrator Hannad was doubtful.

(3057) Iyâd b. Hımâr'dan demiştir ki:

Peygamber (s.a)e bir deve hediye et(mek iste)miştim. Bunun üzerine (bana):

"Sen müslüman öldün mu?" diye sordu. Ben: "Hayır" cevabını verdim. Peygamber

(s.a)de:

T4091

"Ben müşriklerin bağışlarını kabul) den men edildim" buyurdu.



Açıklama



3055 ve 3056 numuralı hadis-i şerifler, müşriklerden hediyye almanın caiz olduğuna
delalet ederlerken 3057 numaralı hadis-i şerif bunun caiz olmadığına delalet
etmektedir.

3057 numaralı hadis-i şerif hakkında İmam Tirmizi şöyle diyor: "Rasûlullah (s.a)den
müşriklerin hediyyelerini kabul ettiği de rivayet olunmuştur. Bu hadisde ise kerahiyet
zikredilmiştir ki bunun müşriklerin hediyyelerini bir müddet kabul ettikten sonra vuku'

[4101

bulduğu ve artık onların hediyyelerini kabulden menedildiği muhtemeldir."
Hattâbî ise, 3057 numaralı hadis-i şerifi açıklarken şu görüşlere yer veriyor.
"Rasûl-ü Zişan Efendimizin bu hediyyeyi reddetmesi iki şekilde tefsir edilmiştir.

1. Bu hediyyeyi reddetmekle onu müslüman olmaya davet etmek istemiştir.

BU] '

2. "Hediyyeleşiniz de aranızda karşılıklı sevgi meydana gelsin." hadis-i şerifinde
açıklandığı üzere hediyeleşmek, özellikle hediyyeyi kabul eden kişide onu kendisine
veren kişiye karşı bir sevgi duygusu meydana getirir, Hz. Peygamber bu hediyyeyi
alması neticesinde kalbinde onu veren müşrike karşı bir sevginin doğmasından
korktuğu için kabul etmeyip, reddetmiştir. Çünkü bir peygamberin kalbinin bir
müşrike meyi etmesi asla caiz değildir.

Hz. Peygamberin Habeşistan kralı Necaşi'den gelen hediyyeleri kabul ettiği bilinen bir
gerçek ise de, O hâdiseyle buradaki hâdise kıyas edilemez. Çünkü Necaşi ehl-i kitap
idi. Bilindiği gibi ehl-i kitabın yiyecekleri bize helal kılındığı gibi onların kadınlarını
nikahlamamız da helâl kılınmıştır. Müşrikler ise böyle değildir."
Gerçekten Hz. Peygamberin Eyle Malikinden hediye olarak gelen bir katır,
Ükeydir'den gelen ipek cübbeyi, Rum padişahından gelen boyalı ipek bir elbiseyi

kabul ettiği de bilinmektedir.

Hafız ibn Hacerin dediği gibi, Taberi Hz. Peygamberin müşriklerden gelen hediyyeleri
kabul ettiğini ifade eden hâdiselerle, kabul etmediğini ifade eden hâdiselerin arasını
telif etmek için:

"Hz. Peygamberin bu hediyyeleri kabul etmediğini ifade eden hadisler, hükümleri
sadece Hz. Peygamberin şahsını ilgilendiren özel hadislerdir. Bir başka ifadeyle bu
hadisler Hasais-i Nebeviyye ile ilgilidir.

Kabul ettiğini ifade eden hadislerse, hükümleri bütün müslümanlara ait olan
hadislerdir." demişse de bu söz pek isabetli görünmüyor. Çünkü müşriklerden hediyye
kabul etmenin caizliğine delalet eden hadisler arasında sadece Hz. 'Peygamberin
şahsını ilgilendiren hadislerde vardır.

Bazıları da bu hadislerden, müşriklerden hediyye kabulünün caiz olmadığını ifade
eden hadisler, hediyyesiyle müslümanlann gönlünü kazanıp müs-lümanları kendine
bağlamak isteyen müşriklerin hediyyeleriyle ilgili hadislerdir. Caiz olduğunu ifade
eden hadislerse böyle bir gaye taşımadığı bilinen ve hediyyesinin kabulü gönlünün
İslama ısınmasına vesile olacağı umulan Müşriklerin verdiği hediyyelerle ilgili

I413I

hadislerdir" demişlerdir. En isabetli açıklama da budur.

34-36. (Devlet Başkanının) Toprakları Parselle(yip Tebaasına Bağışla)ması