بَابُ الرُّكُوبِ فِي الْجَنَازَةِ

: : هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،   

بَابُ الرُّكُوبِ فِي الْجَنَازَةِ

: هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،  

: : هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،   

2812 حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى الْبَلْخِيُّ ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ ، أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ ، عَنْ يَحْيَى بْنِ أَبِي كَثِيرٍ ، عَنْ أَبِي سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ ، عَنْ ثَوْبَانَ ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ، أُتِيَ بِدَابَّةٍ وَهُوَ مَعَ الْجَنَازَةِ فَأَبَى أَنْ يَرْكَبَهَا ، فَلَمَّا انْصَرَفَ أُتِيَ بِدَابَّةٍ فَرَكِبَ ، فَقِيلَ لَهُ ، فَقَالَ : إِنَّ الْمَلَائِكَةَ كَانَتْ تَمْشِي ، فَلَمْ أَكُنْ لِأَرْكَبَ وَهُمْ يَمْشُونَ ، فَلَمَّا ذَهَبُوا رَكِبْتُ

: هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،  

Some people of desert came at the time of sacrifice in the time of Apostle of Allah (ﷺ). The Messenger of Allah (ﷺ) said: Store up for three days and give the rest as sadaqah (alms). After than the people said to the Messenger of Allah (ﷺ): Messenger of Allah, the people used to benefit from their sacrifices, take and dissolve fat from them, and make water-bags (from their skins). The Messenger of Allah (ﷺ) said: What is that ? or whatever he said: They said: Messenger of Allah (ﷺ), you have prohibited to preserve the meat of sacrifice after three days. The Messenger of Allah (ﷺ) said: I prohibited you due to a body of people who came to you. Now eat, give it as sadaqah (alms), and store up.

(3177) Sevban'dan (rivayet olunduğuna göre);

Rasûlüllah (s.a) bir cenazenin yanında iken (kendisine) bir hayvan getirilmiş te ona
binmeyi kabul etmemiş (Cenazeyi defnetme işini) bitirince bir başka hayvan getirilmiş
de ona binmiştir. (İlk getirilen hayvana binmediği halde ikinci hayvana binişinin
sebebi) kendisine sorulunca da (şöyle) cevap vermiştir:

"Gerçekten (cenaze ile birlikte) melekler de yürüyordu. Melekler yürürken ben



(hayvana) binecek değilim. (Fakat cenazenin kabre konmasını müteakip melekler

[417]

gidince (hayvana) bin (mekte bir sakınca görme) dim."



Açıklama

Rasûl-üZîşan Efendimiz bir cenazeyi uğurlarken, binmesi için kendisine bir hayvan
getirilince bunu kabul etmemiş fakat dönüşte binmesi için kendisine getirilen hayvana
binmiştir. Giderken hayvana binmeyi red ettiği halde, dönüşte binmeyi kabul edişinin
hikmeti sorulunca "Giderken bizimle birlikte cenazeyi yaya olarak takibeden görevli
bir çok melek vardı onlar yaya olarak yürürken benim hayvana binmem mümkün
olmadığı için ona binmeyi reddettim. Cenazenin defninden sonra melekler
dağıldığından hayvana binmekte bir sakınca kalmadığı için de ona bindim" cevabını
vermiştir.

Bu hadis-i şerif, Tirmizî ile İbn Mace'nin Sünen'Ierinde "Allah'ın melekleri yaya
olarak yürürlerken, siz hayvana binmekten utanmıyor musunuz?" anlamına gelen

[418]

lâfızlarla rivayet edilmiştir.

: : هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،   

2813 حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ ، حَدَّثَنَا أَبِي ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ، عَنْ سِمَاكٍ ، سَمِعَ جَابِرَ بْنَ سَمُرَةَ ، قَالَ : صَلَّى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى ابْنِ الدَّحْدَاحِ وَنَحْنُ شُهُودٌ ، ثُمَّ أُتِيَ بِفَرَسٍ فَعُقِلَ حَتَّى رَكِبَهُ ، فَجَعَلَ يَتَوَقَّصُ بِهِ وَنَحْنُ نَسْعَى حَوْلَهُ

: هذه القراءةُ حاسوبية، وما زالت قيدُ الضبطِ والتطوير،  

The Prophet (ﷺ) said: We forbade you to eat their meat for more than three days in order that you might have abundance; now Allah has produced abundance, so you may eat, store up and seek reward. Beware, these days are days of eating, drinking and remembrance of Allah, Most High.

(3178) Cabir b. Semure demiştir ki: Peygamber (s. a) İbn Dahdah'm cenaze namazını
kıl(dir) mışti. (o namazda) biz de vardık. (Namazdan) sonra (cenaze kabre
götürülürken binmesi için kendisine) bir at getirildi de (ata binmedi orada) bekletti.
Nihayet (dönüşte ona) bindi ve atı şaha kaldırmaya başladı. Biz de etrafında
[4191

koşuyorduk.
Açıklama

İbn Dahdah'm ismi kesin bir şekilde bilinmiyor. Bazıları ise, ondan. Ebû Da'hdah diye
bahsetmektedirler.

Görülüyor ki, Hz. Peygamber ölüyü kabre götürürken yaya gitmeyi tercih etmiş,
binmesi için kendisine getirilen hayvana binmeyi kabul etmemiş ona ancak dönüşte
binmiştir.

Nitekim Tirmizî'nin Sünen'indeki "Rasülullah (s. a) İbn Dahdah'm cenazesi ardınca
yaya yürüdü ve (dönüşte) at üzerinde döndü." mealindeki hadis-i şerifle Müslim'in
rivayet ettiği "Peygamber (s.a)'e çıplak bir at getirdiler de İbn Dahhah'm cenazesinden
dönerken ona bindi. Biz de Rasülullah (s.a)'in etrafında yürüyorduk." anlamındaki
hadis-i şerif bu gerçeği ifade etmektedir.

Bu mevzuda Müslim'in rivayet ettiği diğer bir hadis-i şerif de şu mealdedir: Rasülullah
(s. a) İbn Dahhah'm cenaze namazını kıldı. Sonra kendisine çıplak bir at getirildi. Atı
bir adam tutarak Rasülullah (s. a) bindi, derken at şahlanmaya başladı. Biz de onu
takibediyor, arkasından koşuyorduk. Bu arada cemaatten biri şunları söyledi:
"Peygamber (s. a) -Çenette İbn Dahdah için asılmış nice hurma salkımları vardır-
f4201

buyurdu."

Nevevî'nin açıklamasına göre, ashab-ı kiramın, Rasûlullah'm İbn Deh-dah hakkında
buyurduğu "İbn Dahdah için cennette asılmış nice hurma salkımı vardır" sözünü



aralarında konuşmalarının sebebi şudur:

"Bir yetim Hz. Ebû Lübabe ile bir hurmalık hakkında davaya düşmüş, Rasülullah (s. a)
da Ebû Lübabe'ye hurmalığı yetime vermesini tavsiye etmiş, fakat "Bu hurmalığa
karşılık çenette sana hurma salkim(lar)ı var" dediği halde, Ebû Lübabe buna razı
olmamış ve yetim ağlamış. O zaman Ebû Dahdah bunu işiterek Ebû Lübabe'ye kendi
bahçesini vermek suretiyle hurmalığı ondan satın almış, sonra Peygamber (s.a)'e:
Ben bu bahçeyi bu yetime verirsem, bana da çenette hurma var mı? diye sormuş
Rasülullah (s. a) de:

"Evet Ebû Dahdah için de çenette nice hurma salkımları vardır." buyurmuş. İşte
cemaattan bir zat bu hadiseyi hatırlayarak Ebû Dahhah'm cenazesinden dönüşte

1421]

arkadaşlarına bahsetmiştir.
Bazı Hükümler

1. Cenazeyi yürüyerek uğurlamakmüstehab, bir hayvana veya bir vasıtaya binerek
uğurlamak mekruhtur.

İmam Malik ile İmam Şafiî ve Ahmed b Hanbel (r.a) bu görüştedirler. Mezkûr mezheb
imamlarına göre, özür sahibi bir kimsenin cenazeyi binitli olarak uğurlamasında bir
sakınca yoktur.

Hanefılere göre, cenazeyi uğurlarken cenazenin önünde bir vasıtayla yürümek
mekruhsa da, arkasından bir vasıtayla yürümekte bir sakınca yoktur.
Nitekim ileride tercümesini sunacağımız 3 1 80 numaralı hadis-i şerif de Hanefılerin bu
görüşüne bir delil teşkil etmektedir.

Hanefi âlimlerine göre, 3177 numaralı hadisin şerhinde meallerini sunduğumuz
cenazeyi hayvan üzerinde takibederek uğurlamayı yasaklayan hadisi şerifler, Rasûlü
Ekrem'in bulunması sebebiyle meleklerin katıldığı cenazelere ya da özel olarak İbn
Dahdah'm cenazesine ait özellik arzeden hadislerdir. Çünkü bu melaikelerin herkesin
cenazesine katılması gerekmez.

Cumhur ulemaya göre ise 3180 numaralı hadiste cenazenin arkasından bir vasıtaya
binerek yürümeye verilen izin bu şekilde yürümenin haram olmadığı anlamına gelen
bir izindir. Binaenaleyh, bu izin cenazeyi arkadan bir vasıta üzerinde takibederek
uğurlamanın haram olmadığı anlamına gelirse de, mekruh olmadığı anlamına gelmez.

2. Cenazeyi defnettikten sonra, bir vasıtayla dönmek caizdir.

3. Büyüklere, binmeleri için, hayvan hazırlamak, binerken yardım etmek mubahtır.
f4221

44-45. Cenazenin Önünde Yürümek