The Messenger of Allah (ﷺ) used to sacrifice goat out of every fifty goats.

Abu Dawud said: Fara' means the first baby camel born (to the Arabs). They used to sacrifice it for their idols, and then eat it, and its skin was thrown on a tree. 'Atira was a sacrifice made during the first ten days of Rajab.

(3198) Talha b. Abdullah b. Avf dan demiştir ki:

"Ben İbn Abbas'Ia beraber cenaze namazı kıldım (Namazda) Fatiha't-ül-kitabı okudu

T4901

ve -bu sünettendir- dedi."
Açıklama

Bu hadis-i şerif, cenaze namazında Fatiha okumanın meşru-luğuna delalet etmektedir.
Ayrıca Hakim' in Cabir'den rivayet ettiği "Rasûlullah (s. a) bizim cenaze
namazlarımızda dört tekbir alır ve ilk tekbirden sonra Fatiha sûresini okurdu.' 1
mealindeki hadis-i şerifle îmam Şafiî'nin Ebû Ümame'den rivayet ettiği Peygamber
(s.a)'in sahabilerinden birisinin: "Cenaze namazında imamın, birinci tekbirden sonra
gizlice Fatiha okuması sünnettendir. Diğer tekbirlerden sonra Peygamber (s.a)'e sala-
vat getirir ve ihlasla dua eder. Fakat başka bir şey okumaz. Sonra gizlice içinden selam
verir." dediğini ifade eden hadis-i şerif de cenaze namazında Fatiha okumanın
meşruluğuna delalet etmektedir. el-Misver b. Mahreme ile el-Hadi, el-Kasım, el-
Müeyyedbillah bu hadis-i şeriflerle, Buhârî'nin Tarih'-inde Fudale b. Ebî Ümeyye'den
rivayet ettiği, "İmamın Hz. Ebû Bekir'le Hz. Ömer'in cenaze namazında Fatiha
sûresini okuduğunu" ifade eden hadis-i şerife dayanarak cenaze namazında Fatiha
sûresini okumanın meşru olduğunu söylemişlerdir.

İbn Mace'nin Ümmü Şüreyk'den rivayet ettiği "Rasûlullah (s. a) cenaze üzerinde

[49U

namaz kıldığımızda) Fatiha sûresini okumamızı emretti." mealindeki hadisle
Nesaî'nin rivayet ettiği Hz. Peygamberin cenaze namazında, Fatiha okuduğunu ifade
f4921

eden hadis-i şerif de bu görüşü te'yid etmektedir.

Mezheb imamlarının bu mevzudaki görüşlerini şöylece özetleyebiliriz:

1. Şâfiîler, yukarıda geçen hadis-i şeriflere dayanarak cenaze namazında Fatiha
okumanın farz olduğunu söylemişlerdir. Onlarca efdal olan Fati-ha'yı birinci tekbirden
sonra okumaktır. İkinci tekbirden sonra Peygamber (s.a)'e salavat getirmek farz
olduğu gibi, üçüncü tekbirden sonra ölüye dua etmek de farzdır. Dördüncü tekbirden
sonra ise kısa bir dua yapılıp selam verilir.

2. Hanbeliler de bu mevzuda Şâfiîler gibi düşünmektedirler. Ancak Han-belilere göre,
Fatiha'yl birinci tekbirden sonra okumanın hükmü farzdır.

İshak ile Davudu Zahiri de, cenaze namazında Fatiha okumanın farz olduğunu
söylemişlerdir.

İbn Münzir, İbn Mes'ud ile İbn Zübeyr ve Ubeyd b. Umeyr (r.a)'in de bu görüşte
olduklarım rivayet ediyor. Delilleri ise, yukarıda mealini sunduğumuz İbn Mace'nin
Ümmü Şüreyk'ten rivayet ettiği hadisle mevzumuzu teşkil eden hadisi şeriftir. Çünkü
her ne kadar mevzumuzu teşkil eden hadis mevkuf ise de sahabinin mevkufu, merfu
hükmündedir. Nitekim metinde geçen Hz. İbn Abbas'm "Bu sünnettendir" sözü bu
hadisin merfu olduğuna açıkça delalet etmektedir.



Bu görüşte olan halef ve selef âlimlerinin bu mevzudaki delillerinden biri de, daha
önce tercümesini sunduğumuz "Fatiha okumayan kimsenin namazı olmaz."
anlamındaki 822 numaralı hadis-i şeriftir. Sözü geçen âlimlere göre, bu hadis-İ şerif
cenaze namazı için de geçerlidir. Çünkü cenaze namazı da bir namazdır. Diğer
namazlarda olduğu gibi orda da kıyam ve kıraatin bulunması gerekir.
Ebû Hüreyre (r.a) ile Ebû Derda, İbn Mes'ud ve Enes (r.a) den rivayet edildiğine göre,
kendileri cenaze namazında ilk üç tekbirin her birisinden sonra Fatiha okurlar, dua
ederler, cenaze için istiğfar ederlermiş. Dördüncü tekbirden sonra ise, hiçbir şey
okumadan namazdan çıkarlarmış.

3. Tavus, Ata, ibn Sırın, İbn Cübeyr, es-Şabî, Mücahid, Hammad, es-Sevrfıse, cenaze
namazında Fatiha'nm okunmayacağı görüşündedirler. İbn Ömer'in de bu görüşte
olduğu rivayet edildiği gibi, Hanefi mezhebinin görüşü de budur. Hanefi alimlerine
göre, cenaze namazı dört tekbirle kılınır. Birinci tekbirden sonra, sübhaneke ikinci
tekbirden sonra salli barik duaları okunur. Üçüncü tekbirden sonra, ölü için dua edilir.
Dördüncü tekbirden sonra ise, iki tarafa selam verilerek namazdan çıkılır. Namaz
esnasında Kur'-an'dan bir sûre okumak niyyetiyle Fatiha okunamaz.

Hanefi ulemasından Tahavi'ye göre yukarıda geçen bazı hadisi şeriflerde ifade edilen
Rasûlü Ekrem Efendimizin cenaze namazında, Fatiha okuması da Kur'ân-i Kcrim'den
bir sûre okuma niyetiyle değil, sena kasdıyla olmuştur.

4. Malikilere göre: Cenaze namazında Kur'ân'dan bir sûre okumak niyetiyle Fatiha
okumak mekruhtur. Bunlara göre her tekbirden sonra Allah'a sena edip Peygamber
(s.a)'e salavat getirmek müstehabtır, dua okumak ta vaciptir.

Malikilerin, cenaze namazında Fatiha okumanın mekruh olduğuna dair delilleri,
İmam-ı Malik'in Nafî'den rivayet ettiği, "Abdullah İbn Ömer cenaze namazında,

[493]

Kur'ân'dan hiçbir şey okumazdı." mealindeki hadis-i şeriftir.

Bununla beraber Malikilere göre; cenaze namazı kılan kimsenin cenaze namazında

Kur'ân okumanın farz olduğunu söyleyen imamlara ters düşmemek gayesiyle Fatiha

okunmasında hiçbir kerâhat yoktur. Hatta bu maksatla Fatiha okumak müstehabdır.

[494]

54-56. Cenazeye Dua Etmek