The Prophet (ﷺ) said: He said: He who sticks to a king is perverted. This version adds: The nearer a servant (of Allah) goes to a king, the farther he keeps away from Allah.

(3228) Ebû Hüreyre'den demiştir ki: Rasülullah (s. a) (şöyle) buyurdu:
"Birinizin kor üstüne oturup da (o korun) elbisesini yakıp ta tenine kadar işlemesi,

r6031

kabir üstüne oturmasından daha hayırlıdır."
Açıklama

Abdest bozmak için olmayıp sadece dinlenmek maksadıyla bile olsa kabir üzerine
oturmak doğru değildir. Çünkü kabir üzerine oturmak, orada yatan müslümanin
hakkına riayet etmemek. ve onu rahatsız etmektir. Nitekim Said b. Mansur'un İbn
Mes'ud'dan rivayet ettiği bir haberde bu husus şöyle ifade buyuruluyor: "İbn Mes'ud'a
kabirleri çiğnemenin hükmü soruldu da (şöyle) cevap verdi: Bir mü'minin cesedine ha-
yatında yapılan işkence ile, ölümünden sonra yapılan işkence arasında bir fark
yoktur."

Bazıları bu hadis-i şerifte yasaklanmak istenen kabir üzerindeki oturmaktan maksadın
orada yas tutmak gayesiyle oturmak olduğunu söylemişlerdir. Metinde geçen "kabr"
kelimesinin nekre olması, kabir üzerine oturma yasağının sadece müslüman
kabirlerine mahsus olmayıp, zımmilerin kabrine de şamil olduğunu belirtmek içindir.
Bu "kabir" kelimesinin İbn Mâ-ce'nin Sünen'inde "müslüman kabri" şeklinde
mukayyed olarak rivayet edilmiş olması ise sözkonusu yasağın sadece müslüman
kabirlerine mahsus olduğunu ifade etmek için değil, kabrin şerefini ve saygıya layık
olduğunu ifade içindir. Binaenaleyh bu yasak hem müslüman kabirleri hem de zımmi
kabirleri için geçerlidir.

Kabir üzerine oturma yasağının hükmü âlimler arasında ihtilaflıdır. Bu mevzudaki,
görüşleri şu şekilde özetlemek mümkündür:



1. Zahiri âlimlerinden İbn Hazm, mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifin zahirine
dayanarak kabir üzerinde oturmanın haram olduğunu söylemişlerdir.

2. Cumhur ulemaya göre, büyük yada küçük abdest bozmamak şartıyla kabir üzerine
oturmak haram değil, mekruhtur. Fakat abdest bozmak için kabir üzerine oturmanın
haram olduğunda ittifak vardır.

Cumhura göre, kabirler üzerinde yürümek ve onlara yaslanmak da hüküm bakımından
kabir üzerine oturmak gibidir. Çünkü İbn Mace'nin rivayet ettiği "Yemin olsun ki, bir
ateş parçası veya bir kılıç üzerinde yürümem yahut da ayakkabımı ayağımla dikmem

f6041

bana bir müslümanm kabri üzerinde yürümemden daha sevimlidir." mealindeki
hadis-i şerif kabir üzerinde yürümenin kerahetine delalet ettiği gibi Ahmed b.
Hanbel'in sahih senedle Amr İbn Hazm'dan rivayet ettiği "Rasûlullah (s. a) beni bir
kabre dayanmış halde görünce - Bu kabrin sahibine eziyet etme- buyurdu" mealindeki
hadis-i şerif de kabirlere dayanmanın kerahetine delalet eder. Ancak zaruret halinde
kabir üzerine oturmakta bir sakınca yoktur.

3. Malikilere göre, kabir üzerine oturmakta hiçbir sakınca yoktur. Delilleri ise "Ali b.

r6051

Ebi Talib mezarlara başını koyar ve üzerine uzanırdı" mealindeki hadis-i şeriftir.
Bu hadis-i şerifi sahih bir senetle Hanefi imamlarından Ebû Ca'fer et-Tahavî de
rivayet etmiştir.

Malikilerin bu mevzudaki delillerinden biri de Nafı'nin "İbn Ömer kabirler üzerine
otururdu" mealindeki sözüyle Ebû Ca'fer et-Tahavi'nin Muhammed b. Ka'b el-Kurazî
yoluyla Ebû Hureyre'den rivayet ettiği şu hadis-i şeriftir: "Rasûlullah (s.a) buyurdu ki:
Küçük veya büyük abdest bozmak için bir kabrin üzerine oturan kimse, ateş üzerine
oturan kimse gibidir."

Ebû Ca'fer et-Tahavi'nin açıkladığı gibi, İmam Malik bu hadis-i şeriflere dayanarak
"Büyük ya da küçük abdest bozmamak şartıyla kabirler üzerine oturmakta hiçbir
sakınca olmadığını" söylemiştir. Ancak Menhel yazarının beyanına göre, Maliki
mezhebinin meşhur olan görüşüne göre, üzerine tavan şeklinde yahut da deve hörgücü
şeklinde toprak yığılmış olup, önünden yol geçen ve ilk bakışta içinde cenaze
kemikleri bulunduğu anlaşılan bir kabrin üzerine oturmak mekruhtur. Bu özellikleri
taşımayan bir kabrin üzerine otufmakta ise bir sakınca yoktur.

Mevzumuzu teşkil eden hadis-i şerifteki kabirler üzerine oturmayla ilgili yasağı,
sadece kabirler üzerine abdest bozmak için oturmaya inhisar ettirmek asla doğru
değildir. Çünkü, kabirler üzerine abdest bozmak için oturmanın yasaklanmış olması,
kabirler üzerine başka bir maksatla oturmanın da yasaklanmış olmasına mani değildir.
Bu mevzuda gelen hadislerdeki hadislerin genel ifadeleri abdest bozmadan kabir
üzerine oturmanın da mekruh olduğunu ifade eder. Kabir üzerine abdest bozmak üzere
oturmanın mekruh olduğunu ifade eden hadislerse sözü geçen genel ifadeleri tahsis

r6061

etmeye elverişli değildir.

The Prophet (ﷺ) said: When you shoot your arrow (and the animal goes out of your sight) and you come three days later on it, and in it there is your arrow, then eat provided it has not stench.

(3229) Ebû Mersed el-Ganemi dedi ki: Rasûlullah (s.a) (şöyle) buyurdu:

16071

"Kabirlerin üzerine oturmayınız ve onlara doğru namaz kılmayınız."



Açıklama



Bir önceki hadis-i şerifin şerhinde de açıkladığımız gibi, ölünün cesedine yapılacak bir
baskı aynen ölünün hayatında bedenine yapılan baskı gibi ızdırap verdiğinden
kabirleri çiğnemek ya da üzerlerine oturmak yasaklanmıştır.

Namazda, sadece Allah'ın hakkı olan ta'zim bulunduğundan, kabirlere karşı namaz
kılmak da yasaklanmıştır. Eğer ölüye tazim kasdı yoksa, kabre karşı namaz kılmak

r6081

haram olur tazim kasdıyla kılmaksa küfür olur.

72-74. Kabirler Arasında Ayakkabıyla Yürümenin Hükmü