بَابٌ فِي الضَّرِيرِ يُوَلَّى
2588 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْمُخَرَّمِيُّ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ ، حَدَّثَنَا عِمْرَانُ الْقَطَّانُ ، عَنْ قَتَادَةَ ، عَنْ أَنَسٍ ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اسْتَخْلَفَ ابْنَ أُمِّ مَكْتُومٍ عَلَى الْمَدِينَةِ مَرَّتَيْنِ |
The Prophet (ﷺ) prohibited to hand the drawn sword.
(2931) Enes'den demiştir ki:
Peygamber (s. a.) İbn Ümmü Mektum'u (ama olduğu halde) iki defa Medine'de yerine
1271
vekil bırakmıştır.
Açıklama
Hattâbî'nin ifade ettiği gibi, Fahr-i kâinat efendimiz ibn Ümmü Mektum'u yerine vekil
bırakırken devlet başkanlığı görevini üstlenmesi için değil, sadece namaz kıldırması,-
bir başka ifadeyle imamet-j süğra denilen namaz imamlığın) üstlenmesi için
bırakmıştır. Çünkü a'ma biri olan îbn Ümmü Mektum (r.a.)'un o devirde fahr-i kainat
efendimiz tarafından icra edilen devlet başkanlığı, hakimlik gibi görevleri yerine
getirmesi mümkün değildir.
Esasen, bir kimsenin devlet reisi olabilmesi için, devlet reisinin görevini yerli yerince
getirmesine engel teşkil edecek bir vücut sakatlığının bulunmaması gerekir. Yani
devlet reisinin işitme görme ve konuşma yönünden sağlıklı olması şarttır. Bu
özellikleri taşımayan bir kimsenin devlet başkanı olamayacağı hususunda mezheb
1281
imamları ittifak etmişlerdir. Şâfiîlerden bazıları a'manm halifeliğini caiz
görmüşlerse de Hidâye müellifi bir şahitte aranan şartların tümünün halifede de
bulunmasının şart olduğunu söylüyor. A'ma bir kimsenin namazda imamlık yapıp
yapmayacağı meselesinde mezheb imamlarının görüşünü 595 numaralı hadisin
şerhinde açıklamış olduğumuzdan burada tekrara lüzum görmüyoruz. İbn Abdil Berr
gibi bazı siyer âlimlerine göre, Hz. Peygamber İbn Ümmü Mektum'u on üç defa yerine
vekil bırakıp gitmiştir.
Hattâbî'ye göre, Hz. Peygamber'in onu bu kadar çok vekil bırakmasının sebebi
vaktiyle onun sorusuna cevap vermemek suretiyle kırmış olduğu gönlünü kazanmak,
[291
bu yüzden uğramış olduğu ilahi azardan kurtulmak arzusudur.
4. (Devlet Başkanının Kendisine Bir) Vezir Edinmelinin Hükmü)