Narrated Usamah b. Zaid: A daughter of Messenger of Allah (ﷺ) sent him message while I and Sa'd were with him and I think Ubayy was also there: My son or daughter (the narrator is doubtful) is dying, so come to us. He sent her greeting, saying at the same time: Say! What Allah has been taken belongs to Him, what He has given (belongs to Him), and He has appointed time for everything. She then sent a message adjuring him (to come to her). So he came to her and the child who was on the point of death was placed in the hearts of those whom He wished. Allah shows compassion only to those of His servants who are compassionate.

(3125) Üsame b. Zeyd'den demiştir ki:

Rasûlullah (s.a)'in bir kızı "Oğlum ya da kızım can vermek üzeredir (acele) yanımıza
gel" diye kendisine elçi gönderdi. (O sırada) Sa'd ile ben de yanında (idik)
zannedersem, Übeyy de (orada idi) Hz. Peygamber de (elçiye) "Ona söyle, Allah'ın
aldığı da verdiği de kendisinindir. Onun yanında her şey(in) belli bir zamana kadar
(ömrü vardır)* 1 dedi ve (kızma) selam göndererek elçiyi uğurladı. Kısa bir süre sonra
(kızı, Hz. Peygambere gelmesi için yemin vererek tekrar) elçi gönderdi. Bunun
üzerine (Hz. Peygamber) onun yanma vardı. Çocuk hem Rasûlullah (s.a)'in kucağına
kondu. Çocuk can çekiştiriyordu. Rasûlullah (s.a)'in gözlerinden yaşlar boşandı. Sa'd
kendisine; "Bu ne ya Rasûlullah" dedi. (Rasûl-ü Zişan Efendimiz de): "Bu, bir rah-
mettir. Allah onu kullarının kalplerine koymuştur. Allah, ancak merhametli olan

r2201

kullarına rahmet eyler." Buyurdu.
Açıklama

İbn Ebî Şeybe'nin rivayetinde açıklandığı üzere, çocuğu ölmek üzere iken Hz.
Peygamberi çağıran Rasûl-ü Zişan Efendimizin kızı ve Ebûl-As b- Er-Rebi'in zevcesi
Hz. Zeyneb'dir.

Buhârî ve Müslim'in rivayetlerinde Hz. Zeyneb'in gönderdiği haberci Hz.
Peygamber'in huzuruna geldiği zaman, orada Üsame b. Zeyd'le birlikte Sa'd b. Ubade,
Muaz b. Cebel, Ubeyy b. Ka'b da hazır bulunuyorlardı.

Ravi, Usame b. Zeyd veya bu hadisi ondan rivayet eden Ebû Osman, Hz. Zeyneb'in
can çekiştiren çocuğunun oğlan mı, yoksa kız mı olduğunu kesin bir şekilde
hatırlayamadığı için ilgili cümleyi "oğlum ya da kızım" şeklinde şüpheli bir ifade ile
nakletmiştir. Binaenaleyh buradaki şek ifadesi Hz. Zeyneb'e ait değil, raviye aittir.
Hafız Ibn Hacer'in açıklamasına göre, sözü geçen çocuk Hz. Zeyneb'in Ebû'l-As'dan
olan Ümame isimli kızı idi. Nitekim Taberanî'nin el-MıTcemu'l-Kebir isimli eserinde,
rivayet edilen bir hadis-i şerifte sözü geçen çocuğun Ümame olduğu açıklanmıştır.
Her ne kadar Buhârî'nin rivayetinde Hz. Zeyneb'in bir oğlunun can çekiştirdiği
sözkonusu ediliyorsa da, bu iki hadis arasında bir çelişki yoktur. Çünkü her iki hadiste
anlatılan olaylar ayrı ayrı olaylardır.

Hanefi âlimlerinden Aynî ise, "Siyer âlimlerinden Hz. Zeyneb'in kızı Ümame'nin Hz.
Peygamberin vefatından sonra uzun süre yaşayıp Hz. Fatı-ma'nm vefatından sonra,
Hz. Ali ile evlendiğinde ve Hz. Ali'nin vefatından sonra da dul kaldığında ittifak
ettiklerini söyleyerek, bu çocuğun Hz. Zeyneb'in Ebû'l-As'dan olan Ali ismindeki oğlu
olduğunu söylemiştir. Fakat hadiste çocuğun bu hastalıktan vefat ettiğine dair bir ifade
olmadığından Hafız tbn Hacer'in görüşünü reddetmek mümkün değildir.
Metinde geçen "Allah'ın aldığı da verdiği de kendinindir" cümlesinden maksat
"Allah'ın almayı dilediği şey, daha önce vermiş olduğu şeydir. Binaenaleyh eğer Allah
onu alacak olursa, daha önce yine kendisine ait olan hir şeyi almış olur. Onun verdiği
bir şeyi geri almasından dolayı sabırsızlık göstermek, bağırıp çağırmak doğru değildir.



Emanet sahibinin emanetini geri almasından daha tabii ne olabilir? demektir. Her ne
kadar aslında Allah'ın çocuğu vermesi, almasından daha önce olduğundan sözkonusu
cümlede, vermenin almadan önce zikredilmesi gerekir idiyse de, alma zamanı Rasûl-ü
Eklemin bu sözü söylediği zamana rastladığı için "alma" kelimesi "verme"
kelimesinden önce zikredilmiştir.

Allah Rasûlü, teslimiyeti icabı, Hz. Zeyneb'in ilk davetine icabet etmek istememişse
de, Hz. Zeyneb babasının bereketiyle çocuğun şifa bulacağını ümid ederek çağırmakta
ısrar edince, Hz. Peygamber ikinci davete icabet etmeyi uygun görmüş ve kızının
yanma gitmiştir. Hz. Peygamberin ilk davete, düğün yemeğinin dışındaki davetlere
icabet etmenin vacib olmadığını vurgulamak için gitmemiş olması ihtimali de vardır.
Hz. Peygamberin bu teslimiyetinden dolayı Allah, sözü geçen çocuğu bu hastalıktan
kurtarmış daha sonra uzun seneler onu yaşatmış nihayet bu çocuk Hz. Fatıma'nm
vefatından sonra Hz. Ali'nin hanımı olmuştur.

Sessiz bir şekilde ağlayıp gözyaşı dökmenin de haram olduğunu zanneden Hz. Sa'd,
Rasûl-ü Ekremin ağlayıp gözyaşı dökmesini görünce bunu yadırgayarak "Bu da
nedir?" sorusunu sormaktan kendisini alamadı. "Bu göz yaşlarmımn Allah'ın
kullarının kalplerine yerleştirdiği acıma duygusunun bir eseri ve neticesi olduğunu
feryadü figan etmeden, bu şekilde gözyaşı dökmekte bir sakınca olmadığını, ancak
sabırsızlık göstererek feryadu figanla ağlamanın sakıncalı olduğunu, az veya çok

[22U

merhamet eden kullara Allah'ın da merhamet edeceğini" ifade buyurdu.
Bazı Hükümler

1. Fazilet sahibi kimselerin, ölüm döşeğinde olan kim-selerm yanma gitmeleri
meşrudur. Çünkü onların duası bereketiyle hastanın şifa bulması umulur.

2. Fazilet sahibi kişilerin, gelmesini sağlamak için onlara yemin vermek caiz, bu
yemine riayet etmek te müstehabdır.

3. Elçiyle bir haber gönderirken Önce selam götürmesini hatırlatıp, götüreceği haberi
ondan sonra bildirmek müstehabdır.

4. Hasta sahiplerine, hastasını kaybetmeden önce teselli vermek ve sabır tavsiye etmek
meşrudur.

5. Küçük bile olsalar, hastaları ziyaret etmek de meşrudur.

6. Cenaze sahiplerinin sessizce ağlamaları caizdir.

7. Büyüklerin dine aykırı gibi görünen hareketlerinin manasım kendilerine sormak
caizdir.

\222^

8. Allah'ın yaratıklarına karşı, şefkatli ve merhametli davranmak icabeder.