Narrated Abdullah ibn Abbas:

When this verse was revealed: If they do come to thee, either judge between them, or decline to interfere....If thou judge, judge in equity between them. Banu an-Nadir used to pay half blood-money if they killed any-one from Banu Qurayzah. When Banu Qurayzah killed anyone from Banu an-Nadir, they would pay full blood-money. So the Messenger of Allah (ﷺ) made it equal between them.

(3591) İbn Abbas'tan rivayet olunmuştur; dedi ki: "Sana gelirlerse, ister aralarında

177]

hüküm ver ister onlardan yüz çevir" âyet(i ile) bunun devamı (olan), "Ve eğer
hüküm verirsen aralarında adaletle hüküm ver. Çünkü Allah adalet yapanı sever." âyet
(i) indiği sırada Nadir oğullan Kureyzâ oğullarından (birini) öldürdüklerinde (onlara)
diyetin yarısını öderlerdi. (Fakat) Kureyza oğullan Nadir oğullarından (birini)
öldürdüler mi (onlara) tam diyet öderlerdi. (Bu âyetlerin inmesi üzerine) Rasûîullah

[78]

(s. a), onların arasında adaletle hüküm verme esasını getirdi.
Açıklama

Metinde iniş sebsbi açıklanan âyet-i kerime hakkında tefsir

"Ebû Cafer İbn Cerîr Taberî der ki: Bize Hennâd ve Ebû Küreyb... Abdullah İbn
Abbas'tan naklettiler ki; Mâide süresindeki bu âyetler, Benî Nadir ile Beni Kurayzâ
arasında vâki olan bir diyet harbi üzerine nazil olmuştur. Şöyle ki, Benî Nadîr'in
ölüleri; değerli sayılır ve onlar için tam diyet ödenirdi. Benî Kurayzâ'nm ölüsü için ise
yarım diyet ödenirdi. Bu hususta Hz. Peygamber'in hükmüne başvurdular. Allah Teâlâ
da onlar hakkında bu âyet-i kerimeyi inzal buyurdu. Rasûîullah (s. a) bu konuda onları
gerçeğe sevk ederek diyetlerinin eksik olduğunu bildirdi. Bunların hangisinin doğru
olduğunu en iyi Allah bilir. Bu rivayeti İmam Ahmed, Ebû Dâvûd ve Nesâî, İs-hak'm
hadislerinden naklederler. Sonra İbn Cerîr Taberî der ki: Bize Ebû Küreyb... Abdullah
İbn Abbas'tan nakletti ki: Bunlar, Kurayzâ ve Nâdir oğullarıydı. Nadîr oğulları daha
üstün olduklarından, Kurayzâ oğullarından bir kişi Nadîr oğullarından bjrini-ûldür-
ecelt olunsa,, buna-mukabil o da ölürdü. Nadir oğullarından birisi, Kurayzâ
oğullarından birisini öldürecek olursa, diyet olarak yüz vesk hurma verirdi. Hz.
Peygamber Medine'ye geldiğinde, Nadîr oğullarından bir kişi, Kurayzâ oğullarından
birini öldürdü. Onlar da; bizim hakkımızı verin, dediler. Karşı taraf: Aramızda
Allah'ın Rasûlünü hakem yapalım, dediler. Bunun üzerine, "Şayet hükmedersen

179]

aralarında adaletle hükmet..." âyeti nazil oldu."

Üzerinde durduğumuz bu hadis; müslüman hâkimlerin, gayri müslim azınlıkların
davasına da bakabileceğine delâlet etmektedir. Bu meselenin hükmünü bir önceki

[8ffl

hadisin şerhinde açıkladığımız için burada tekrara lüzum görmüyoruz.
11. Hâkimin Hüküm Verirken tctihadda Bulunması