Narrated AbuHurayrah:

The Prophet (ﷺ) said: When you put on (a garment) and when you perform ablution, you should begin with your right side.

(4141) Ebû Hureyre'den rivayet olunduğuna göre; Rasûlullah (s.a) şöyle buyurmuştur:

12811

"Giyinirken ve abdest alırken sağ taraflarınızdan başlayınız."
Açıklama

Bu hadis-i şerifler her ne kadar Rasûlullah (s.a)'m her işe sağdan başladığını ifade
ediyorlarsa da buradaki umum, haricî delillerle tahsis edilmiştir. Bu mevzuda Nevevî
diyor ki:

"Sağdan başlama meselesi şeriatın daimî bir kaidesidir, kaide şudur: Tekrim ve teşrif
babından olan; elbise, ve mest giymek, mescide girmek, misvak tutunmak, sürme
çekinmek, tırnak kesmek, bıyık kısaltmak, saç taramak, koltuk yolmak, bası tıraş
etmek, namazda selam vermek, taharet azalarını yıkamak, heladan çıkmak, yiyip
içmek, musafaha etmek, Hacer-i Esved'i öpmek ve benzeri şeylerde sağdan başlamak



müstehaptır. Bunun zıddı olan helaya girmek, mescidden çıkmak, burnunu silmek, ta-
haretlenmek, elbise, don ve mest çıkarmak gibi şeylerde ise soldan başlamak
müstehaptır. Bütün bunlar sağ tarafın keramet ve şerefmdendir."
Bazıları şöyle demişlerdir: "Bu meselenin hakikati şudur: Yapılması maksut ve matlup
olan işlerde sağdan başlamak müstehaptır. Soldan başlaması müstehap olan fiiller
maılup değildir. Bunlar ya terki matlup yahut yapılması maksut olmayan
r2821

fiillerdir."
Bazı Hükümler

1. Sağ soldan şereflidir.

2. Başı yıkarken, tıraş ederken ve tararken sağ taraftan başlamak müstehaptır. Vakıa
yıkamakta ve taramakta kiri gir dermek, tıraş olmakta da saçı gidermek manası
olduğu, binaenaleyh bunların izale kabilinden gayri maksut fiiller sayılması lâzım
geldiği hatıra gelebilirse de hakikatte bu fiiller başı tezyin ve güzelleştirme maksadıyla
yapıldığından maksut fiillerden sayılırlar.

3. Ayakkabı ve mest gibi şeyleri de sağdan başlayarak giymek müstehaptır.

4. Abdestte her uzvu sağdan başlayarak yıkamak müstehaptır. İbnü'l-Münzir: "Abdest
alırken soldan başlayana iade lazım gelmediğine ulema icmâ etmişlerdir" diyor.
Filhakika Hz. Ali ve İbn Mes'ud'un; abdest alırken; "Sağdan mı başladım, ehemmiyet
vermem" dedikleri rivayet olunur. Nevevî, abdest alırken sağdan başlamanın sünnet
olduğuna bütün ulemanın ittifak ettiklerini, bunu yapmayanın fazilete nail
olamayacağını, mamafih abdestinin tamam olduğunu söyler. Onun bütün ulemadan
muradı Ehli Sünnet ulemadır. Çünkü Şiilerin mezhebine göre sağdan başlamak farzdır.
Ulema'dan Râfı'î, İmam Ahmed.b. Hanhel'in de sağdan başlamanın vücubuna kail
olduğu zannmı veren sözler söylemişse de bu iddia doğru değildir. Zira H an be lî'I
erden cl-Muğnî isimli eserin sahibi İbn. Kudâme, "Sağdan başlamanın vacip olmadığı
hususunda hiçbir hilaf bilmiyoruz" demiştir.

Nevevî diyor ki: Soldan başlamak ne kadar kifayet etse de mekruhtur. İmam Şafiî, el-
Ümnı isimli eserinde bunu bilhassa tasrih etmiş sonra şunları söylemiştir: Malumun
olsun ki. abdest azalarının içinde sağdan başlanması müstehap olmayanlar da vacdrr.
Bunlar kulaklar, avuçlar ve yanaklardır. Mezkur uzuvlar bir defada yıkanılır. Şayet bir
defada yıkamak mümkün olmazsa o zaman sağdan başlanır.

Mevzumuzu teşkil eden btı hadisler sağdan başlamanın lüzumu hakkında nasstir.
Binaenaleyh ona muhalif harekette bulunmak ya mekruh, yahutta haram olacaktır.
Muhalif hareketin haram olmadığına icma bulunduğuna göre onun mekruh olması icap
f2831

eder.

42. Döşekler Hakkında (Gelen Hadisler)