Narrated Abdullah ibn az-Zubayr:

A man disputed with az-Zubayr about streamlets in the lava plain which was irrigated by them. The Ansari said: Release the water and let it run, but az-Zubayr refused. The Holy Prophet (ﷺ) said to az-Zubayr: Water (your ground), Zubayr, then let the water run to your neighbour. The Ansari then became angry and said: Messenger of Allah! it is because he is your cousin! Thereupon the face of the Messenger of Allah (ﷺ) changed colour and he said: Water (your ground), then keep back the water till it returns to the embankment. Az-Zubayr said: By Allah! I think this verse came down about that: But no , by thy Lord! they can have no (real) faith, until they make thee judge.....

(3637) Urve'nin Abdullah b. ez-Zübeyr'den rivayet ettiğine göre;

Bir adam (halkın) kendisi ile (hurma bahçelerini) suladıkları Harre arkı (içinden gelen

su) yüzünden Zübeyr'den davacı olmuş. (Zübeyr'i dava eden bu) Ensarlı (zat

Zübeyr'e):

Suyu bırak, (önünü.kesme kendi haline) akıp gitsin! demiş. (Zü-beyr onun bu isteğini)

kabul etmemiş.

Peygamber (s. a) de Zübeyr'e:

"Ey Zübeyr, (bahçeni) sula ve sonra suyu bırakıver, komşuna (gitsin)" buyurmuş.
Bunun üzerine Ensarlı öfkelenip:

Ey Allah'ın Rasûlü! (Zübeyr) halanın oğlu olduğu için mi (böyle hüküm veriyorsun)?
demiş.

Rasûlullah (s.a)'m yüzünün rengi atmış, sonra:

"(Ey Zübeyr! Sen kendi bahçeni iyice) sula, sonra suyu (bahçe)

duvann(m) temeline (veya ağaçların köklerine) erişinceye kadar salma" buyurdu.

Zübeyr (sözlerine devam ederek) dedi ki: Allah'a yemin olsun ki,"Rabbin hakkı için,

onlar aralarında vuku bulan her çekişmede seni hakem kılmadıkları sürece iman etmiş

r2031 ' ' r2041

olmazlar" âyetinin bu hâdise hakkında indiğini zannediyorum.

Açıklama

Metinde geçen "cedr" aslında "duvar" demektir. Hadis sarihlerinin açıklamalarına göre
burada "duvar temeli" anlamında kullanılmıştır. "Ağaçların kökü" anlamında
kullanıldığını söyleyenler de vardır.

Hafız İbn Hacer'e göre, bu kelime burada, bahçe sulanırken ağaçların arasına
toprakların yığılmasıyla yapılan ark anlamında kullanılmıştır. Bu görüşe göre Hz.
Peygamber Zübeyr'e, "Suyu toprak kanalları seviyesine çıkıncaya kadar bahçende tut.
Ondan sonra komşunun bahçesine gönder" demek istemiştir.

Aslında Rasûl-i Zişan Efendimiz, Zübeyr ile şikâyetçi durumunda olar kişi arasında ilk
verdiği hükümde, iyi komşuluk münasebetleri açısından müsamahalı davramış, kendi
yakınının biraz feragat etmesini gerektirecek şekilde hüküm vermişti. Karşıdakinin
bunu anlamadığını görünce Zübeyr'e: suyu bahçede ağaçların köklerine kadar iyice
işleyinceye kadar bekletmel suretiyle hakkını son haddine kadar kullanmadıkça komşu
bahçeye salma masını emretti. Burada, Hz. Peygamber'in öfkeli anında bile olsa her

12051

zaman hakkı söylediğini unutmamak gerekir.

Hz. Peygamber'in ilk hükmüne itiraz eden kişi şayet müslüman idiyse şüphesiz ki bu
yaptığı iş şeytanın iğvâsma kapılmaktan başka bir şey değil dir. Fakat bu kimsenin
hakiki bir müslüman olmayıp münafıklardan biri ol ması ve kabilesi Ensar
toluluğundan olduğu için Ensarî diye anılmış olmas ihtimali de vardır. Nitekim Rasûl-
i Ekrem'in hükmüne uymayanların mü' min olamayacağını bildiren Nisa sûresinin 65.
âyetinin bu olay üzerine inmesi de bu ihtimali kuvvetlendirmektedir.
Bununla beraber belki de âyet daha önce inmiştir. Ensarhmn Hz. Peygamber'in
hükmüne rıza göstermemesi üzerine âyet kendisine okunurak Al lah'm buyruğu



T2061

hatırlatılmış da olabilir.