Narrated Jabir b. 'Abd Allah : The Prophet (ﷺ) made a speech one day and mentioned a man from among his Companions who died and was shrouded in a shroud of bad quality, and was buried at night. The Prophet (ﷺ) rebuked that man be buried at night until prayer was offered over him, except that a man was forced to do that. The Prophet (ﷺ) said: When one of you shrouds his brother, he should use a shroud of good quality.

(3148) Cabir b. Abdullah (in) haber verdiği (ğine göre) bir gün Peygamber (s.a.) hutbe
okumuş, (ve bu hutbesinde) ashabmdan'bir adamın vefat ederek yetersiz bir kefene
sarıldığını, geceleyin kabre konulduğunu anlatmış ve bir kimsenin namazı kılınmadan
geceleyin kabre konmasını yasaklamış, ancak insanın buna mecbur kalmasını müstes-
na kılmış ve: "Biriniz (din) kardeşini kefenlediği zaman, kefenini güzel yapsın"
[3061

buyurmuştur.
Açıklama

Bu hadisi şerifte yasaklanmak istenen, namazı kılınmış olan bir ölünün geceleyin
defnedilmesidir. Namaz kılınmayan bir Ölünün ise geceleyin gömülmesinin yasak
olduğu gibi, gündüzün defnedilmesinin de yasak olduğu bilinen bir gerçektir.
Binaenaleyh, bu hadis-i şeriften "namazı kılınmayan bir ölünün geceleyin kabre
konulmasının yasak olup da gündüzün defnedilmesinin caiz olduğu" manâsını
çıkarmak doğru değildir.

Merhum Ahmed Davudoğlu, bu hadis-i şerifi açıklarken şu görüşlere yer vermiştir:
"Geceleyin cenaze defnedilmesinin nehiy Duyurulması, bazılarına göre: Geceleyin onu
teşyî'e ve namazını kılmaya pek az kimseler gelebileceği içindir. Gündüzün
defnedilîrse, bittabi cemaat kalabalık olur. Ulemâdan bazıları, ashab-ı kiram işe
yarayacak kefenlik bulamadıkları için cenazelerini geceleyin defnedebildiklerini
söylemişlerdir. Zira karanlık olduğu için geceleyin kefenin iyisi kötüsü seçilemez.
Hadis-i şerifin evvel ile ahiri bu kavli te'yid etmektedir. Onun için Kadî İyaz: "Her iki



illet sahihtir. Zahire bakılırsa, Peygamber (s. a) bunların ikisini de kastetmiştir.
Nitekim âlimlerden bunu söyleyenler vardır." diyor. Kadî Iyaz'm iki Ulet'den muradı:
Geceleyin cenazeye iştirak edenlerin azlığı ile, işe yarayacak kefenlik
bulunamamasıdır.

Rasûlullah (s.a)'in mecburiyet halini istisna etmesi, zaruret halinde geceleyin cenaze
defninde beis olmadığım gösterir. Bu mes'ele âlimler arasında itilaflıdır.
Hasan-ı Basrî bu hadise istidlal ederek geceleyin cenaze defnini mekruh görmüştür.
Yalnız zaruret hali müstesnadır.

Cumhur ulema'ya göre: Geceleyin cenaze defni mekruh değildir. Delilleri Hz. Ebû
Bekir ile Selef*den bir cemaatın geceleyin defnedilmeleri ve buna kimsenin itiraz
etmemesidir. Delilleri de: Mescid-i Mebevi'yi süpürüp temizleyen zatın geceleyin
defnedildiğini bildiren hadistir. Mezkûr hadiste Rasûlullah (s.a)'in o zatı sorduğu,
ashab-ı kiramın: "O geceleyin vefat etti de, biz de geceleyin defnettik." cevabını
verdikleri, bunun üzerine: "Bana da haber etsey diniz ya...!" buyurduğu; ashabın
karanlıktan dolayı haber veremedikleri için, özür beyan ettikleri bildiriliyor.
Rasûlullah (s. a), ashâb'a bir şey dememiş, yaptıklarına itirazda bulunmamıştır. Şayet
geceleyin cenaze defni mekruh olsaydı bunu beyan ederdi.

Cumhur, mevzubahis hadis için: "Bu hadisdeki neyh, sırf geceleyin cenaze defnetmek
için değil, cenaze namazı kılmmadığı içindir. Yani geceleyin cenaze defnini ya namazı
kılmmadığı için, yahut namaz kılanların adedi az olacağı veya kefen hususuna
ihtimam gösterilemeyeceğindendir. Bunların hepsinden dolayı nehy buyurmuş olması
da ihtimal dahilindendir.

Kerahet vakitlerine gelince: Güneş doğarken, zevalde iken ve batarken cenaze namazı

kılmak ve cenaze defnetmek alimler arasında ihtilaflı bir mes'eledir.

Hanefilerle, Leys'e göreKerahet vakitlerinde cenaze namazı kılmak ve cenazeyi

defnetmek mekruhdur. Şafiî'lere göre; mekruh değildir. Meğer ki hiç bir sebep yokken

bu işi bile bile kerahet vaktine bırakmış ola. O takdirde mekruh işlemiş olur.

tmam Mâlik'ten rivayet olunduğuna göre, kerahet vakitlerinde cenaze namazı

kılınamaz. Ancak bir zaruret karşısında kılmabilir.

Alimlerin beyanına göre: Kefen mes'elesine ihtimam göstermek ve kefeni güzel
yapmaktan murad: "Kefenin en nefis ve pahalı kumaştan yapılması" değil, temizliği,
kesafeti ve vücudu örtmesidir. Zira pahalı kumaştan kefenlik yapmak israftır. Bütün
işlerin en hayırlısı, ortası olduğuna göre, kefenliği de orta kumaştan seçmek, en doğru
bir harekettir. Bir kimsenin sağlığında giydiği elbisesi, hangi nevi kumaştan ise,
kefenliği de o nev'iden olmalıdır. Çok pahalıya malolmak veya pek ucuza indirmek
r3071

doğru değildir.

Menhel yazarı, hadis-i şerifte geçen kefenle ilgili açıklamaları şu ifadelerle Özetliyor.
Kefenler, kumaşların en temizinden, beyazından seçilmeli, cenazeyi örtmeye yetecek
miktarda ve hayatta iken, giyilmesi mubah olan cinsten olmalıdır. Buna göre pamuk,
yün, keten kıl gibi derilerin kullanılması mubah maddelerden yapılan kumaşlardan
kefen biçmek caizse de, erkekler için kullanılması haram olan ipek kumaştan kefen
yapmak caiz değildir. Kadınlar için ipekten kefen yapmanın mekruh olduğunu
söyleyenler olduğu gibi, haram olduğunu söyleyenler de vardır. İpekten kefen
yapmanın pahalıya mal olduğu ve dolayısıyla israfa kaçtığı düşünülürse, kadına ipek
kumaştan kefen yapmanın haram olduğu görüşünün daha isabetli olduğu anlaşılır.
İmam Nevevî, kefenin kalite ölçülerinin tesbitinde ölünün sağlığmdaki halinin esas



alınmasını, zengin bir kimsenin kefeninin üstün kaliteli kumaşlardan, orta halli bir
kimsenin kefeninin orta kalitedeki kumaşlardan, fakir kimselerin kefenlerinin de mali

[3081

durumlarıyla mütenasib kumaşlardan hazırlanmasını söylemiştir.
Bazı Hükümler

1. Zaruret olmadıkça ölüyü geceleyin defnetmek mekruhtur.

2. Cenaze namazımda cemaatin çok olması iyidir.

3. Kefenin evsafını haiz kumaşlardan ve yeteri kadar uzunluk ve genişlikte olması

r3091

müstehabdır.