Narrated Jabir: A man was buried with my father. I had a desire at heart for that (place for my burial). So I took him out after six months. I did not find any change (in his body) except a few hair that touched the earth.

(3232) Cabir (r.a)'den, demiştir ki:

(Uhud savaşında şehid düşen) bir adam (yine orada şehid düşen) babamla birlikte (bir
kabre) defnedilmişti. Bu yüzden içimde bir rahatsızlık hasıl oldu. Bunun üzerine o
kimseyi (kabre konduğu günden) altı ay sonra (kabirden) çıkardım. Sakalından yere
gelen çok az sayıdaki kılların dışında onun cesedinden bozulmuş hiçbir şey görmedim.
1614]

Açıklama

Hz. Cabir'in babasıyla birlikte bir kabre defnedilen zat, Amr b. el-Cümuh b. Zeyd b.
Haram el-Ensarfdir. Çünkü bu zat, Hz. Cabir'in babası Abdullah b. Amr'm samimi
arkadaşı idi. Bu sebeple Hz. Peygamber, Uhud savaşında şehid düşen bu iki arkadaşın
bir kabre konulmalarını emretmiş ve bu emir üzerine de ikisi bir kabre defn
edilmişlerdi. Buhârî ile Nesâî'nin rivayetlerinde ifade edildiği üzere, Hz. Cabir za-
manla babasının bir kabre yalnız başına konulmayıp başka bir adamla beraber
defnedilmesinden rahatsızlık duymaya başlamış ve defnden altı ay sonra babasını o
kabirden çıkararak müstakil bir kabre nakletmiştir. İbn İshak'm el-Meğazi İsimli
eserinde Hz. Cabir'in babasının sözü geçen şehidle birlikte bir kabre konmasının Hz.
Peygamberin emriyle olduğundan bahsedilirken Hz. Cabir'in babası Abdullah'ı o
kabirden çıkarıp başka pir kabre taşımasını, Hz. Peygamberin emrine aykırı bir
hareket olarak değerlendirmek doğru olamaz. Çünkü Hz. Peygamber, Uhut şehidlerini
ikişer, üçer kişilik gruplar halinde defnederken, bunu isteyerek yapmamış, zaruretlerin
zorlamasıyla yapmıştır. O gün gömülmesi gereken şehid sayısı hayli kabarık olmasına
rağmen onları defnetmek için hazırlanmış kabir olmadığı gibi, sarmak için yeterli
kefen de yoktu. Bu sebeple onları ikişer, üçer kişilik gruplar halinde defnetmek
mecburiyeti hasıl oldu. Ancak zamanla şartlar değişti, bu zaruret ortadan kalktı, her
şehidi müstakil bir kabre koyma imkanı doğdu, dolayısıyla gruplar halinde defnedilen
şehitleri eski kabirlerinde tutmayı gerekli kılan hiç bir şey kalmadı. Eğer Hz.
Peygamber Uhut şehitlerini isteyerek bu şekilde gruplar halinde defnetmiş olsaydı o
zaman Hz. Cabir'in babasını eski kabrinden yeni bir kabre nakletmesi Hz.
Peygamberin emrine muhalefet sayılırdı. Fakat burada böyle bir durum yoktur.
Hz. Cabir'in ilk kabrine defnedilmesiyle ikinci kabrine defnedilmesi arasından altı ay
geçtiğini ifade eden ve mevzumuzu teşkil eden bu hadis-i şerifle, iki defin arasında

[6151 '

geçen sürenin 46 sene olduğunu ifade eden hadis arasında zahiren bir çelişki
görülüyorsa da aslında bunun önemi yoktur. Çünkü Muvatta'daki bu hadis
mevzumuzu teşkil eden hadis kadar sağlam olmadığından mevzumuzu teşkil eden
hadis-i şerif karşısında dikkate alınacak bir ehemmiyeti haiz değildir. Çünkü söz
konusu kabir nakledilme hadisesinin, Muvatta hadisinin ravisi Abdurrahman'm
kulağına erişmesi, hadiseden ne kadar zaman sonra olduğu meçhuldür. Bir hadiseyi
yıllarca sonra duyup da rivayet eden bir kimsenin rivâyetiyle bizzat hadisenin içinde

" £6161

yaşayan kimsenin rivayetinin bir tutulamayacağı muhakkaktır.



Bazı Hükümler



1. Çocukların babalarına hayatlarında ve vefatlanndan sonra ıyıhk etmeleri tavsiye
edilmiştir.

2. Toprak şehidlerin cesedini yemez.

3. Zaruret halinde birden fazla cenazeyi bir kabre defnetmek caizdir.

4. İhtiyaç duyulduğu zaman bir cesedi eski kabrinden çıkarıp yeni bir kabre defnetmek

[617]

de bir sakınca yoktur.

74-76. Ölünün İyiliklerini Anmanın Hükmü